کد مطلب:179254 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:377
ادبیات کلام امام سجاد
كمتر دیده می شود كه كسی در تاریخ ادبیات عربی به ادبیات كلام امام سجاد (ع) یا ادبیات دعا به طور ویژه پرداخته باشد و ارزش های هنری و تأثیر آن را بر اسلوب های نثر عربی در دوره های نقل كند. [1] به سبب آن چه از پیشوایان ما به ویژه امام علی بن حسین (ع) بر جای مانده است، ما در دوره اموی بیشترین ثروت ادبی را در زمینه ی دعا دارا هستیم. امام سجاد (ع) كوشش های پدر بزرگوارش را برای بازگرداندن عزت و سرافرازی به جامعه اسلامی داد و این كار را به شیوه ای پیش برد كه با وضعیت دوره ای كه در آن به سر می برد متناسب باشد.
در پی جان فشانی و فداكاری های امام حسین (ع) و یارانش، موانع ترس و وحشت تا حد زیادی از میان برداشته شد و جامعه اسلامی توانست گام دیگری در راه بازگرداندن عزت خود بردارد. امام سجاد (ع) تمام كوشش خود را برای ارتباط مردم با خدا به كار برد تا این كه گام های دیگری در راه عزت و رهایی امت اسلامی برداشته شود.
امام سجاد (ع) در راه تربیت و تهذیب نفوس پیروان شیوه های گوناگونی را پیش گرفت كه عبارت بودند از: خریدن برده ها و آموزش دادن و آزاد كردن آنان، تربیت گروه های شایسته و فرستادن آن ها به اقطار مختلف، ایراد خطبه و طرح سخنان سودمند و سازنده، دعا و ابتهال با اسلوبی كه افراد در هنگام خواندن آن دعاها احساس كنند كه عزت، قدرت و توانگری فقط نزد خداست. امام (ع) با این دعاها آن چنان انسان ها را تربیت می كرد كه بتوانند نفس خود را رام كنند به طوری كه حاكمان زمان را به هیچ بپندارند و آبرو و عزت خویش را به متاع ناپایدار دنیا نفروشند.
دكتر بستانی معتقد است، ادبیات امام سجاد (ع) از نظر كمی بعد از ادبیات كلام امام علی (ع) قرار می گیرد. و با توجه به جهت گیری ویژه آن حضرت نسبت به دعا و از نظر فراوانی مطالب مطرح شده و تنوع آن حائز اهمیت است. (4، ص: 153).
اگر در عهد اموی ادبیات انحراف، شعر مجون و خمر و لهو و مدیحه گویی حاكمان جور فراوان شد ولی ادبیات امام سجاد (ع) مانند بنای شامخی است كه در نقد اوضاع اجتماعی و سیاسی از یك سو و ساختن شخصیت اسلامی در سطوح مختلف از سوی دیگر ایستادگی كرد.
ادبیات امام سجاد (ع) به طور كلی به چهار دسته تقسیم می شود: 1- ادبیات سیاسی 2- ادبیات اجتماعی 3- ادبیات اخلاقی 4- ادبیات دعا.
در پی جان فشانی و فداكاری های امام حسین (ع) و یارانش، موانع ترس و وحشت تا حد زیادی از میان برداشته شد و جامعه اسلامی توانست گام دیگری در راه بازگرداندن عزت خود بردارد. امام سجاد (ع) تمام كوشش خود را برای ارتباط مردم با خدا به كار برد تا این كه گام های دیگری در راه عزت و رهایی امت اسلامی برداشته شود.
امام سجاد (ع) در راه تربیت و تهذیب نفوس پیروان شیوه های گوناگونی را پیش گرفت كه عبارت بودند از: خریدن برده ها و آموزش دادن و آزاد كردن آنان، تربیت گروه های شایسته و فرستادن آن ها به اقطار مختلف، ایراد خطبه و طرح سخنان سودمند و سازنده، دعا و ابتهال با اسلوبی كه افراد در هنگام خواندن آن دعاها احساس كنند كه عزت، قدرت و توانگری فقط نزد خداست. امام (ع) با این دعاها آن چنان انسان ها را تربیت می كرد كه بتوانند نفس خود را رام كنند به طوری كه حاكمان زمان را به هیچ بپندارند و آبرو و عزت خویش را به متاع ناپایدار دنیا نفروشند.
دكتر بستانی معتقد است، ادبیات امام سجاد (ع) از نظر كمی بعد از ادبیات كلام امام علی (ع) قرار می گیرد. و با توجه به جهت گیری ویژه آن حضرت نسبت به دعا و از نظر فراوانی مطالب مطرح شده و تنوع آن حائز اهمیت است. (4، ص: 153).
اگر در عهد اموی ادبیات انحراف، شعر مجون و خمر و لهو و مدیحه گویی حاكمان جور فراوان شد ولی ادبیات امام سجاد (ع) مانند بنای شامخی است كه در نقد اوضاع اجتماعی و سیاسی از یك سو و ساختن شخصیت اسلامی در سطوح مختلف از سوی دیگر ایستادگی كرد.
ادبیات امام سجاد (ع) به طور كلی به چهار دسته تقسیم می شود: 1- ادبیات سیاسی 2- ادبیات اجتماعی 3- ادبیات اخلاقی 4- ادبیات دعا.
[1] دكتر محمود البستاني از ادباي معاصر در تاريخ ادبيات عربي به ادبيات دعا توجه داشته است (ر. ك: البستاني، 1986).